ΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

Γεωλογια Ακροπολης

Διαπιστώθηκε ότι ο λόφος ήταν κατοικημένος από την 3η χιλιετία π.Χ. Εκεί υπήρχε συνοικισμός καθώς επρόκειτο για φυσικό οχυρό, με πρόσβαση μόνο από τη δυτική πλευρά, ενώ η επάνω επιφάνεια του λόφου ήταν αρκετά πλατιά ώστε να μπορεί να κατοικηθεί, στις δε πλαγιές υπήρχαν υδάτινες πηγές. Ο Θουκυδίδης μάλιστα γράφει ότι «ἡ Ἀκρόπολις ἡ νῦν οὖσα πόλις ῆν» . Το μέγαρο του τοπικού άρχοντα βρισκόταν στη θέση όπου πολλούς αιώνες αργότερα χτίστηκε το Ερέχθειο. Συν τω χρόνω ο άρχοντας του συνοικισμού της Ακρόπολης απέκτησε μεγάλη δύναμη και κάποια στιγμή ένωσε υπό την εξουσία του με ειρηνικό τρόπο ολόκληρη την Αττική με εξαίρεση την Ελευσίνα. Η παράδοση λέει ότι ο άρχοντας που ένωσε τους συνοικισμούς της Αττικής ήταν ο Θησέας. Το γεγονός αυτό τοποθετείται στο δεύτερο ήμισυ της δεύτερης προ Χριστού χιλιετίας. Ο κίνδυνος εχθρικών επιδρομών ανάγκασε τον ηγεμόνα αυτό να οχυρώσει την Ακρόπολη με ένα τείχος από μεγάλες πέτρες, το γνωστό αργότερα ως Κυκλώπειο Τείχος

Ο λόφος της Ακρόπολης, βρίσκεται στην περιοχή της Αθήνας, η οποία ανήκει σε μια ευρύτερη τοπογραφική λεκάνη, περικλειόμενη από τα όρη της Πάρνηθας, του Αιγάλεω, της Πεντέλης και τον Υμηττό. Η κορυφογραμμή του λόφου προσεγγίζει το σχήμα μίας έλλειψης, επιμηκυμένη στην κατεύθυνση Ανατολή-Δύση. Το μήκος του κυρίου άξονα -της νοερής αυτής έλλειψης- έχει υπολογιστεί στα 250 μέτρα περίπου, ενώ ο μικρότερος άξονας (το πλάτος) εμφανίζει μήκος περί τα 150 μέτρα. Η απότομη τοπογραφία στις βόρειες, ανατολικές και νότιες πλευρές του λόφου οφείλεται στη σχετικά μεγάλη κλίση των ασβεστολιθικών στρωμάτων (> 30°) τα οποία και επικάθονται στον υποκείμενο Αθηναϊκό Σχίστη. Το δε ύψος του βράχου από το περιμετρικό του έδαφος είναι μεταξύ 60 και 70 μέτρων και από το επίπεδο της θάλασσας είναι 156 μέτρα. Ο λόφος της Ακρόπολης απέχει από την ακτογραμμή του Φαλήρου 6 χιλιόμετρα.

Από γεωλογικής άποψης ο λόφος αντιπροσωπεύει μία στρωματογραφική ακολουθία χωρίς ασυμφωνίες, με ομαλή μετάβαση γεωλογικών στρωμάτων που φανερώνουν συνθήκες κανονικής (χωρίς διακοπές) ιζηματογένεσης. Οι κύριοι γεωλογικοί σχηματισμοί, που συναποτελούν την Ακρόπολη, είναι οι εξής:

Οι Ασβεστόλιθοι Ανωκρητιδικής ηλικίας (100 έως 65 εκατομμύρια χρόνια)

Πρόκειται για αλλόχθονους (i) παχυστρωματώδεις, ογκώδεις ασβεστόλιθους της Άνω Κρητιδικής ηλικίας, οι οποίοι είναι γνωστοί στη βιβλιογραφία και ως «Σχηματισμός Τουρκοβούνια». Τα ασβεστολιθικά αυτά πετρώματα χρονολογούνται στα 100 και πλέον εκατομμύρια χρόνια πριν. Στην πραγματικότητα, το πέτρωμα αυτό καθ’αυτό δεν ήταν στην ίδια μορφή με αυτή σήμερα. Το πρωτόλειο στάδιο του σημερινού ασβεστόλιθου είναι ένα αρχικό, μαλακό ίζημα, το οποίο αποτέθηκε 120 χιλιόμετρα νοτιότερα της σημερινής τοποθεσίας του λόφου και ύστερα από έντονες διαγενετικές διεργασίες (ii), μετουσιώθηκε στα ασβεστολιθικά πετρώματα που παρατηρούνται σήμερα στην Αθήνα.

Τεκτονική επαφή των ασβεστολιθικών πετρωμάτων με τον υποκείμενο κλαστικό Αθηναϊκό Σχίστη (που καλύπτεται από τη βλάστηση) στη νότια κλιτύ του λόφου της Ακρόπολης. Η βλάστηση αποτελεί κύριο κριτήριο και διαγνωστικό στοιχείο για τη διάκριση των δύο αυτών γεωλογικών σχηματισμών και συνεπώς τον εντοπισμό της επαφής μεταξύ τους. Η φορά των βελών δείχνει πάντα προς το σώμα που υπέρκειται

Η γεωλογική ιστορία της Ακρόπολης διαμορφώνει την ανθρώπινη ιστορία της

Η Ακρόπολη της Αθήνας, μία από τις σημαντικότερες τοποθεσίες της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είναι αναμφιβόλως ένας μοναδικός ιστορικός/αρχαιολογικός χώρος. Ωστόσο, το γεωλογικό της υπόβαθρο, όπως το περιγράψαμε ανωτέρω, είναι ένα επιπρόσθετο χαρακτηριστικό, που εξηγεί και φωτίζει την επιλογή των πιο παλαιών μας προγόνων να κατοικήσουν στον βράχο αρχικώς και, πολύ-πολύ αργότερα, την απόφαση των αρχαίων Ελλήνων να κατασκευάσουν τον ναό του Παρθενώνα στον λόφο αυτό. Η ιερότητα της γης του Κέκροπα, οι παραδόσεις, η ιστορία αλλά επιπλέον και η γεωλογία της περιοχής (της οποίας τη συμπεριφορά οι άνθρωποι εκείνοι αποδεικνύεται πως γνώριζαν καλά) φαίνεται πως υπαγόρευαν τότε και καθοδηγούν και σήμερα υποσυνείδητα την ανθρώπινη σκέψη. Σε κάθε περίπτωση, η γεωλογία της Ακρόπολης παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για τη διατήρηση του λόφου στο πέρασμα του χρόνου και ως αποτέλεσμα συνδυασμού πολλών, διαφορετικών αλλά και αλληλένδετων επιστημονικών προσεγγίσεων. Η κατανόηση λοιπόν των χαρακτηριστικών αυτών εννοιών ίσως είναι και το μοναδικό κλειδί για τη γεωδιατήρηση του λόφου, την ανάδειξή του ως υψίστης σημασίας Γεωτόπου και την αναγόρευσή του σε απόλυτο Γεωλογικό Μνημείο παγκόσμιας ανακάλυψης.

Σχέδιο της Ακροπόλεως κατά τους προϊστορικούς χρόνους.

Σχέδιο της Ακροπόλεως κατά τους αρχαϊκούς χρόνους, προ της καταστροφής της πόλης από τους Πέρσες (480/79 π.Χ.).

Η Ακρόπολις στα χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως.